Вестник транспорта - Transport xabarnomasi https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal <p style="text-align: justify;"><strong>Вестник транспорта</strong> – научно-технический журнал, издаваемый Ташкентским государственным транспортным университетом (ТГТУ). Журнал публикует передовые исследования в области транспорта, логистики, транспортной безопасности и других смежных дисциплин.</p> <p>Издается <strong>ежеквартально</strong> на узбекском, русском и английском языках. Включен в перечень научных изданий Высшей аттестационной комиссии, что подтверждает его высокий академический статус.</p> <p><strong>E-ISSN: 2181-2438; ISSN: 3060-5164</strong></p> <p>Адрес редакции: г. Ташкент, ул. Темирйулчилар, 1, ауд. 465<br>E-mail: <strong><a href="mailto:jot@tstu.uz">jot@tstu.uz</a></strong></p> <p><strong>_______________________________________________________________________________________________________________________________</strong></p> <p><strong>Transport xabarnomasi</strong> - Toshkent davlat transport universiteti (TDTU) tomonidan nashr etiladigan ilmiy-texnik jurnal. Jurnal transport, logistika, transport xavfsizligi va boshqa turdosh sohalar bo‘yicha ilg‘or tadqiqotlarni e’lon qiladi.</p> <p>Jurnal o‘zbek, rus va ingliz tillarida <strong>har chorakda</strong> chop etiladi. Oliy attestatsiya komissiyasining ilmiy nashrlar ro‘yxatiga kiritilganligi uning yuqori ilmiy maqomini tasdiqlaydi.</p> <p><strong>E-ISSN: 2181-2438; ISSN: 3060-5164</strong></p> <p>Tahririyat manzili: Toshkent shahri, Temiryo‘lchilar ko‘chasi, 1-uy, 465-xona<br>E-mail: <strong><a href="mailto:jot@tstu.uz">jot@tstu.uz</a></strong></p> ru-RU jot@tstu.uz (Talipov) jot@tstu.uz (Tashkent state transport university) Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 OJS 3.1.2.4 http://blogs.law.harvard.edu/tech/rss 60 Respublikada oziq-ovqat xavfsizligini taminlashda agrobiznesning ahamiyati https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/37 <p>Maqolada Respublikamiz hukumati tamonidan agrobiznesda ish yuritish, mamlakat oziq-ovqat havsizligini taminlashga munosib qissa qo‘shayotgan sub'ektlarning ishlab chiqarishini yanada kengaytirishni tashkillashtirish, iqtisodiy va sotsial tamondan rivojlanishini ta'minlash uchun ham muhim o‘rin tutishi haqida batafsil bayon qilingan.</p> Ayzada Seyfullaeva , Muxammed Abishov Copyright (c) 2025 Вестник транспорта - Transport xabarnomasi https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/37 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Потребительская ценность: Следующий источник конкурентного преимущества https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/88 <p>Под влиянием растущих требований клиентов, глобальной конкуренции и медленно развивающихся экономик и отраслей многие органические компании ищут новые способы достижения и сохранения конкурентных преимуществ. Прошлые попытки были направлены в основном на внутренние улучшения в организации, которые проявлялись, например, в управлении качеством, реинжиниринге, сокращении численности персонала и реструктуризации. Следующим важным источником конкурентного преимущества, вероятно, станет большая ориентация на клиентов, о чем свидетельствуют многочисленные призывы к организациям конкурировать за более высокое качество обслуживания клиентов создание ценности. Хотя причины для таких призывов очевидны, каковы их последствия для управления организациями в следующем десятилетии и в последующий период? Этот вопрос рассматривается в данной статье. В нем представлены основы для размышлений о ценности для клиентов, изучения ценности для клиентов и соответствующих навыков, которые понадобятся менеджерам для создания и реализации стратегий повышения ценности для клиентов.</p> Сарвар Уктамов, Гулчехра Пулатова, Феруза Курбанова Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/88 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Интеллектуальные подходы к управлению информацией в процессах транспортировки и перевозки грузов https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/26 <p>Для повышения эффективности услуг по перевозке грузов на железных дорогах возникает необходимость в автоматизации и оптимизации процессов документооборота. Изучаются возможности оптимизации потока данных с использованием методов искусственного интеллекта и анализа данных.</p> Одилжан Турдиев, Мухаммадазиз Расулмухамедов, Адхам Тухтаходжаев Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/26 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Определение путем корреляционного анализа факторов влияющих на развитие узбекско-китайских железнодорожных транспортных отношений https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/35 <p>В статье рассматриваются ключевые факторы, влияющие на развитие узбекско-китайских железнодорожных транспортных отношений, с использованием корреляционного анализа для выявления их значимости; предложены рекомендации по улучшению сотрудничества на основе полученных результатов.&nbsp;</p> Зиёда Мухамедова , Сардорбек Ахмедов , Севара Нематова , Наргиза Отабаева Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/35 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Концепция разработки автоматизированной национальной информационной системы оперативного управления грузовыми перевозками https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/79 <p>В статье представлена концепция создания автоматизированной национальной информационной системы оперативного управления грузовыми перевозками (АНИСОУГП). Исследуются существующие проблемы действующей системы (АСОУП), включая недостаточную точность данных, зависимость от человеческого фактора и ограниченные возможности интеграции. Предложенные решения включают использование технологий Интернета вещей (IoT), сетей с низким энергопотреблением (LPWAN), анализ больших данных и усиление кибербезопасности. Рассматриваются функциональные модели перевозочного процесса и алгоритмы автоматической обработки данных. АНИСОУГП направлена на повышение точности управления, снижение затрат и улучшение качества логистических услуг.</p> Шохрух Камалетдинов, Мохинур Шарапова Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/79 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 O‘zbekistondagi yirik multimodal transport-logistika markazalrini xalqaro “quruqlik portlari” sifatida faoliyat ko‘rsatish imkoniyatlarini baholash https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/80 <p>Mazkur maqolada O‘zbekistondagi yirik multimodal transport-logistika markazlarini "quruqlik port"lari sifatida tashkil etishning iqtisodiy va strategik ahamiyati, quruqlik port"lari konsepsiyasi o‘rganilgan. Shuningdek, xalqaro tajriba asosida, mamlakatdagi logistika tizimini modernizatsiya qilish yo‘nalishlari va istiqbollari ko‘rsatilgan.</p> <p>Maqola "quruqlik port"lari orqali savdo jarayonlarini tezlashtirish, transport xarajatlarini qisqartirish va mintaqa iqtisodiy o‘sishini qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan takliflarni o‘z ichiga oladi.</p> Mahmudjon Tohirov, Isomiddin Absattorov Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/80 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 O‘zbekiston Respublikasida foydalanilayotgan UzTE16M teplovozlari dizellarini chidamliligini oshirish https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/77 <p>Ushbu maqolada UzTE16M teplovozi sovutish tizimidagi sovutish suvi talab darajasida tayyorlanmaganligidan va tizimda suv bilan harakatlanayotgan begona elementlar tufayli kelib chiquvchi nosozliklarmi oldini oish orqali dizel dvigatelni chidamliligini oshirish masalasi ko‘rib chiqilgan.</p> Nuriddin Zayniddinov, Ulug‘bek Abdulatipov, Umidjon Yo‘lchiyev Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/77 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Kanallardan suyuqlikni sizib chiqish jarayonlarini modellashtirish https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/30 <p>Suyuqlikning kanal devorlar orqali sizib chiqishi gidravlik va gidrotexnikaning dolzarb muammolaridan biri bo‘lib, bu jarayonni model qilish suyuqlikning harakatini aniqlash, kanal devorlarining qoplamalarini optimallashtirish, hamda ekologik va iqtisodiy yo‘qotishlarni kamaytirish uchun muhim ahamiyatga ega. Ushbu sharhda turli yondashuvlar va usullar asosida olib borilgan tadqiqotlar tahlil qilindi. Zamonaviy tadqiqotlar ushbu omillarni matematik va raqamli modellash orqali tahlil qilishni taklif etmoqda. Ayniqsa, filtratsion jarayonlarni aniq ifodalovchi tenglamalarni tuzish va ularni sonli usullar yordamida yechish bu sohada yangi imkoniyatlarni ochmoqda. Mazkur maqola kanal devorlaridan suyuqlikning sizib chiqish jarayonlarini modellashtirishning asosiy jihatlarini ko‘rib chiqadi.</p> Axror Obidjonov , Axmadjon Ibadullayev , Askar Babayev , Umar Chorshanbiyev Copyright (c) 2025 Вестник транспорта - Transport xabarnomasi https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/30 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Махаллинский центр будущего в Узбекистане: пространство для всех поколений https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/86 <p>В статье приводятся разработанные основные аспекты концепции проектирования современных махаллинских центров для Республики Узбекистан. Махаллинский центр представлен не просто как здание, а как многофункциональная экосистема, объединяющая места досуга, проведения общественных мероприятий, дополнительного образования и развития, работы и спорта, организацию процессов самоуправления и коммунального хозяйства. Отмечена необходимость реализации в проектах принципов устойчивой архитектуры, в том числе сейсмостойкости, энергосбережения, экологичности и комфортности.</p> Елена Щипачева, Саид Шаумаров, Д. Рашидов Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/86 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Современные тенденции формирования архитектуры студенческих общежитий в аспекте устойчивого градостроительства https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/105 <p>Статья посвящена изучению зарубежного опыта проектирования современных студенческих общежитий в аспектах создания самодостаточной среды и функционально удобного пространства, способствующего учебному и социальному взаимодействию студентов. Анализ проектных решений позволил выявить современные тенденции и установить принципы проектирования студенческих общежитий для высших учебных заведений Республики Узбекистан, такие как: комфортность внутренней среды; многофункциональность, обеспечивающая самодостаточное пространство; инклюзивность, выраженная в&nbsp; создании доступной среды для студентов с ограниченными возможностями; технологическая интеграция, призванная способствовать повышению эффективности обучения и обмена информацией; архитектурная выразительность с интерпретацией элементов национального искусства во внутренней и наружной отделке зданий; энергоэффективность;&nbsp; реализация подходов устойчивого градостроительства. Выявленные тенденции и обозначенные принципы проектирования студенческих общежитий будут способствовать созданию комфортной, социально ориентированной и устойчивой среды, способной удовлетворить запросы молодёжи и способствовать их саморазвитию.</p> Елена Щипачева, Саид Шаумаров, Аббосбек Уктамов Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/105 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Temir yo‘l inshootlaridagi zaiflik nuqtalarini aniqlashda MPU 6050 sensorli qurilmasidan foydalanish imkoniyatlari https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/32 <p>Ushbu maqolada tog‘li hududlarda joylashgan temir yo‘l inshootlaridagi zaiflik nuqtalarini aniqlash orqali kelib chiqishi mumkin bo‘lgan favqulodda vaziyatlarni bashorat qilishda MPU 6050 sensorli qurilmasidan foydalanilgan. MPU 6050 sensorli qurilmasi ishlash prinsiplari va xarakteristikalari tahlil qilingan.</p> Xayotbek Zuxridinov Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/32 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Atmosferada kuzatiladigan optik hodisalar: kamalak, galo va fatamorgana hodisalarining fizik asoslari https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/93 <p>Ushbu maqolada atmosferada kuzatiladigan asosiy optik hodisalar - kamalak, galo va fatamorgana hodisalarining fizik mexanizmlari, ularning hosil bo‘lish shartlari va xususiyatlari chuqur tahlil qilingan. Tadqiqotning asosiy maqsadi atmosferadagi optik hodisalarning nazariy asoslarini zamonaviy fizika nuqtai nazaridan o‘rganish va ularning atmosfera sharoitlariga bog‘liqligini aniqlashdan iborat. Tadqiqot vazifalari qatoriga quyidagilar kiradi: kamalak, galo va fatamorgana hodisalarining fizik mexanizmlarini tahlil qilish; bu hodisalarning atmosfera parametrlariga bog‘liqligini o‘rganish; ularning kuzatilish sharoitlarini aniqlash; bashorat qilish usullarini takomillashtirish. Tadqiqot mavjud ilmiy adabiyotlarni tizimli tahlil qilish va nazariy fizik modellashtirish usullari asosida amalga oshirilgan. Tadqiqot natijasida atmosfera optik hodisalarining shakllanishiga ta’sir etuvchi asosiy parametrlar aniqlandi, ularning kuzatilish sharoitlari va chastotasi o‘rganildi. Har bir hodisa uchun optimal meteorologik sharoitlar va kuzatilish vaqtlari belgilandi. Global iqlim o‘zgarishi sharoitida bu hodisalarning o‘zgarish tendensiyalari aniqlandi. Olingan natijalar asosida atmosfera optik hodisalarini bashorat qilishning yangi usullari taklif etildi. Tadqiqot natijalari atmosfera fizikasi, meteorologiya va iqlimshunoslik sohalarida muhim amaliy ahamiyatga ega.</p> Chori Toshpo‘latov Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/93 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Исследование стохастического оптимизатора на основе логического преобразователя код-вероятности https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/27 <p>В современном мире электронно-вычислительные устройства играют важную роль, и одним из ключевых факторов их эффективности является высокая производительность, то есть способность выполнять больше операций за единицу времени. Однако сложные операции, такие как умножение, деление и возведение в степень, требуют значительных временных затрат. Для ускорения этих процессов могут быть использованы стохастические вычислительные устройства. В статье рассмотрена структура стохастического оптимизатора и представлена его схема. Описан алгоритм работы стохастического вычислительного устройства для решения задачи стохастической оптимизации. Также проведен анализ быстродействия стохастического оптимизатора, включая зависимость производительности от точности вычислений и размерности пространства.</p> Одилжан Турдиев Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/27 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Markazlashtirilgan dispetcherlik tizimlarinining tahlil qilish https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/28 <p>Bu ilmiy maqolada temir yo‘l uchastkalarida poyezdlar harakatini boshqaruvchi va nazorat qiluvchi tizimlar tahlili va “O‘zbekiston temir yo‘llari” AJda mavjud tizimlarga qo‘shimcha takliflar keltirilgan. Maqolada Луч, Нева, Dialog tizimlarining tahlili berilgan. Shuningdek hozirgi kunda temir yo‘l uchastkalarida yuqori tezlikda harakatlanuvchi poyezdlar harakatini tashkil qilishda poyezd dispetcherining yuklamalarini kamaytirish uchun takliflar keltirilgan.</p> Sunnatillo Boltayev , Obidjon Muhiddinov, Egamberdi Joniqulov, Bobomurod Raxmonov Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/28 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Kolmogorov-Arnold Network (KAN) arxitekturasi asosida transport oqimining bashorat va tahlil modelini ishlab chiqish https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/29 <p>Ushbu tadqiqot ishida yo‘l transport oqimlarini bashorat qilish va tahlil etishga oid arxitekturalar va modellar o‘rganilgan bo‘lib, bunda asosiy urg‘u Kolmogorov-Arnoldning KAN arxitekturasiga qaratilgan. Tadqiqotda ushbu arxitekturaning an’anaviy mashinani o‘qitish arxitekturasidan farqlari keltirilib, ularning samaradorligi taqqoslangan. KAN arxitekturasining asosiy teoremalari va formulalari keltirilib, ularning nazariy asoslari yoritilgan. Tadqiqot davomida KAN modeli asosida olingan natijalar ko‘rib chiqilgan va ushbu natijalarning xulosalari keltirilgan. O‘qitish jarayonida model 87% aniqlikni ko‘rsatgan bo‘lsa, haqiqiy sharoitdagi bashoratlarda uning aniqligi 87–90% oralig‘ida aniqlangan. Natijada, tadqiqotchilar tomonidan KAN modelini yanada takomillashtirish masalasi ilgari surilgan va kelgusidagi rivojlantirish yo‘nalishlari belgilangan.</p> Komoliddin Tashmetov Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/29 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Разработка функции распределения вероятности своевременной доставки аэронавигационной информации https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/33 <p>Распределение вероятностей — это закон, описывающий область значений случайной величины и соответствующие вероятности появления этих значений. Чтобы узнать, с какой вероятностью значение случайной величины будет меньше или больше какого-то числа, используется функция распределения. Это вероятность, что случайная величина будет меньше или равна произвольному значению. Аэронавигационная информация — сведения об аэродромах, структуре воздушного пространства, радиочастотах, средствах радиотехнического обеспечения, необходимые для планирования и выполнения полётов. Может публиковаться в бумажном и электронном видах. В статье приведен порядок Разработка функции распределения вероятности своевременной доставки аэронавигационной информации.</p> Насиба Тураева Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/33 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Elektromexanik saralagich qurilmasining bo‘lish tekisligi o‘qini asoslash va urug‘larni ish organi yuzasidagi harakatini tatbiq etish https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/40 <p>Ushbu maqolada qishloq xo‘jalik ekinlari urug‘ini elektr maydon ta’sir ettirilib saralashga asoslangan elektromexanik saralagich qurilmasining ish organidan urug‘larni uzilish burchaklari va qabul qilish bunkerining bo‘lish tekisligi o‘qining koordinatalari asoslangan.</p> Shaxodatxon Otaxonova, Gavhar Eshmatova, Dilfuza Qurbanboyeva Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/40 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Belgilangan yuklarni hisobga olgan holda koʻprik tayanchlarning umumiy modelining chekli elementlarga yaqinlashtirish. Qoʻyilgan vazifalarni hal qilish uchun “Lira-Sapr” dasturiy ta’minot majmuasi tomonidan taqdim etilgan imkoniyatlarni tahlil qilish https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/95 <p>Ushbu maqola statik va dinamik ta'sirlar, shuningdek, harorat deformatsiyalari kabi turli xil yuklarni hisobga olgan holda ko'prik tayanchlarining umumiy modelini yaqinlashtirish uchun chekli elementlar usulini o'rganadi. Ushbu muammoni hal qilish uchun biz turli xil jismoniy ta'sirlarni hisobga olgan holda tuzilmalarni modellashtirish va tahlil qilish uchun keng imkoniyatlarni taqdim etadigan "Lira-SAPR" zamonaviy dasturiy paketidan foydalanamiz. Dasturiy ta'minot nafaqat materiallarning mexanik xususiyatlarini, balki elementlarning shakli va hajmi kabi geometrik xususiyatlarni ham hisobga olgan holda ko'prik tayanchlarining aniq modellarini yaratishga imkon beradi.Lira-SAPRni qo'llashning o'ziga xos xususiyatlari yuk parametrlarini aniq sozlash va tashqi omillarning strukturaga ta'sirini, shu jumladan seysmik, shamol va operatsion yuklarni hisobga olish qobiliyatini o'z ichiga oladi. Paket shuningdek, statik va dinamik tahlilni o'z ichiga olgan har xil turdagi vazifalarni, shuningdek, strukturaviy elementlarning mustahkamligi va barqarorligini tekshirishni qo'llab-quvvatlaydi.Cheklangan elementlardan foydalanish murakkab geometriyani oddiy elementlarga bo'lish imkonini beradi, bu esa dizaynni hisoblash va optimallashtirishni sezilarli darajada osonlashtiradi. Natijada, ko'prik tayanchlarini modellashtirish uchun Lira-SAPR dan foydalanish tahlilning yuqori aniqligini ta'minlaydi, ko'prik konstruktsiyalarining xavfsizligi va mustahkamligini oshiradi.</p> Farxod Abduqadirov, Temurbek Xasanov Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/95 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Paxtaga dastlabki ishlov berish jarayonida titish barabani konstruksiyasi va materialini optimallashtirish https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/84 <p>Maqolada paxtaga dastlabki ishlov berish zavodlarining texnologik jihozlari ishchi sirtlariga qo‘llaniladigan, paxta xom ashyosini titish va tozalash uchun silindrsimon titish barabani konstruksiyasini takomillashtirish hamda qoziqchali baraban qoziqchalariga reaktoplast asosidagi geterokompozit polimer materialdan olingan qoplamadan foydalanib, paxta tolasini tozalash sifatini oshirish va chigitlarining shikastlanishini kamaytirishga erishilganligi haqida so‘z boradi. Bundan tashqari geterokompozit materiallarning ushbu qoziqchalarga qoplama sifatida qo‘llanilishi, o‘zining yeyilishbardoshlik xossalari tufayli detallarning ish muddatini uzaytirishi mumkinligi aniqlangan. Geterokompozit qoplamalarni qo‘llash konstruksiyalarni ta’mirlash jarayonlarini yengillashtirishi va bu bilan iqtisodiy samaraborlikka erishishligi taklif etilayotgan materialning asosiy afzalliklaridan hisoblanadi.</p> Umida Ziyamukhamedova, Jasurbek Nafasov, Zilola Jalolova, Dilafruz Akhmedova, Alimardon Bobonorov Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/84 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Исследование влияния ориентации свечей зажигания на работу двигателя внутреннего сгорания https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/97 <p>В статье исследована проблема оптимизации работы двигателя внутреннего сгорания за счет настройки ориентации комплекта свечей зажигания в камере сгорания. Произведен расчет процесса сгорания топливовоздушной смеси. Рассмотрены математические модели, которые описывают сложные процессы сгорания в ДВС.&nbsp; Исследовано воздействие угла расположения электродов свечи зажигания топливную экономичность и экологические показатели двигателей с искровым зажиганием. Проведенные экспериментальные исследования с изменением ориентации свечей зажигания позволяет значительно ускорить процесс сгорания в целом, что приводит к повышению КПД, а также повысить антидетонационные свойства двигателя.</p> Азиз Эрназаров, Сарвар Мусурмонов, Эргаш Хаитбоев Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/97 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Особенности и анализ конструкций барабанных машин для шлифования кожных полупродуктов https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/99 <p>Данная статья посвящена изучению конструкций барабанных машин, используемых при шлифовании кожевенных полуфабрикатов, и особенностей их работы. В мире проводятся широкомасштабные научно-исследовательские работы по совершенствованию технологий первичной переработки продукции и разработке их научных основ. Особенно важное значение в этом направлении имеет повышение эффективности шлифовальных барабанных машин при обработке кожевенных полуфабрикатов и обеспечение их эксплуатационной надежности. Также рациональное обоснование геометрических, кинематических и управляющих параметров шлифовальной барабанной машины способствует повышению её экономической эффективности и обеспечению сохранности.</p> Лочинбек Турсинбоев, Айдар Набиев Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/99 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Avtomobil kuzovi ishlab chiqarishda avtomatlashtirilgan texnologiyalar https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/34 <p>Ushbu maqolada transport sohasida avtomatlashtirilgan loyihalash tizimlari, kuzov ishlab chiqarishda CAD/CAE/CAM komplekslari, loyihalash, shtamplash va payvandlash jarayonlarida kompyuter dasturlaridan foydalanish afzalliklari, avtomatlashtirilgan texnologiyalarning texnik xususiyatlari tahlil qilingan. Respublika avtomobil zavodlarida avtomatlashgan texnologiyalarni ishlatish haqida fikr yuritilgan. Maqola orqali keng ko‘lamli ishlab chiqarishda avtomatlashtirilgan texnologiyalardan foydalangan holda yuqori samaradorlikga erishish va qator loyihalar ko‘rsatib o‘tilgan.</p> Dilmurod Yuldoshev , Abduxamid Azizov Copyright (c) 2025 Вестник транспорта - Transport xabarnomasi https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/34 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Gaz ballonli avtomobillarni texnik xizmat jarayonining texnik nazorati https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/78 <p>Mazkur maqolada gaz ballonli avtomobillarga texnik xizmat ko‘rsatish jarayonida texnik nazoratni takomillashtirish bo‘yicha tahlil natijalari keltirilgan. Tadqiqot davomida avtomobillarning xavfsizligi, energiya samaradorligi va ekologik talablarga mosligi bilan bog‘liq texnik xizmat ko‘rsatish muammolari aniqlangan. Xususan, gaz ballonlarining holatini tekshirish, bosim darajasini nazorat qilish, shikastlangan komponentlarni o‘z vaqtida aniqlash va ularni almashtirish bo‘yicha texnik reglamentlarning ahamiyati ko‘rsatib o‘tilgan. Shuningdek, texnik xizmatning zamonaviy asbob-uskunalar va avtomatlashtirilgan tizimlar yordamida amalga oshirilishi samaradorlikni oshirishi qayd etilgan. Ushbu tadqiqot natijalari gaz ballonli avtomobillarning xavfsiz va barqaror ekspluatatsiyasini ta'minlashga qaratilgan taklif va tavsiyalar ishlab chiqishda asos bo‘lib xizmat qiladi.</p> Bahodir Mirzayev, Guldona Zulfiqorova Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/78 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Исследование влияния материала оснастки и способа теплопередачи на кинетику процесса отверждения деталей из стеклопластиков на основе эпоксидного связующего https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/36 <p>На примере детали из стеклопластика, проведена оценка температурных полей, возникающих в процессе ее отверждения. Разработана модель из изотропного стеклопластика и проведены расчеты, позволившие определить кинетику изменения температур на различных частях детали (верхней, средней и нижней) при использовании для нагрева двух типов оборудования: печь и пресс, которые обеспечивают нагрев по механизму конвекции и теплопроводности,<br>соответственно. Рассмотрено влияние материала оснастки, в которой формуется изготавливаемая деталь. Установлено, что наибольшая скорость, при которой обеспечивается равномерный прогрев отверждаемой детали по толщине, обеспечивается при использовании оснастки из стали и пресса</p> Умидбек Косимов, Андрей Новиков, Галина Малышева Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/36 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Temir yo‘l yer polotnosida geosintetik materiallarini qo‘llagan holda eroziyaga qarshi himoyalash texnologiyasini takomillashtirish https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/94 <p>Ushbu maqolada murakkab sharoitda barpo etilgan temir yo‘l yer polotnosini zamonaviy usullarni qo‘llagan holda eroziyaga qarshi himoya qilish texnologiyalari tahlil qilingan. Sintetik materiallardan qiyaliklarni mahalliy va umumiy ustuvorligini oshirish yo‘llari keltirilgan.. Qiyaliklarni mustahkamlashda sintetik materiallar ularni suv ta’sirida nurashini oldini oluvchi himoya qatlam, shuningdek yer polotnosi fsosiy maydonchasi zonasidagi gruntlarining ustuvorligini oshiruvchi mustahkam, ma’lum holatlarda mineral materiallardan iborat filtrlash usullari ochib berilgan.</p> <p>Temir yo‘l yer polotnosi qiyaliklarini nurashga qarshi himoya qatlami hosil qilishning texnologik ketma-ketligi hajmli geopanjaralarning kataklariga to‘ldiruvchini qo‘lda va qisman mexanizatsiyalashgan tarzda solinishini nazarda tutadigan usullar keltirib o‘tilgan.</p> <p>Bundan tashqari, oxirgi&nbsp; yillarda rivojlangan mamalakatlarda qiyaliklarni himoya qilishga mo‘ljallangan turli konstruksiyalarni ishlab chiqaruchi korxonalarning maxsulotlari o‘rganilgan. Shuningdek&nbsp; geosintetik materiallar, geotekstil va hajmli geopanjaralarni temir yo‘l yer polotnosi qiyaliklariga yotqizish texnologiyasi keltirilgan. Qiyaliklarni mustahkamlash hamda suvlarni chetlatilishini yaxshilash uchun, sanab o‘tilgan usullardan iborat turli xil kombinatsiyalardan foydalanish usullari yoritilgan.</p> Sherzod Tadjibayev, Nodir Begmatov Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/94 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Lokomotivlarning tortish yelkasini hisobga olgan holda texnik stansiyalarning joylashish masalasi https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/96 <p>Lokomotivlardan samarali foydalanishni oshirish va foydalanish harajatlarini kamaytirishda temir yo‘l tarmog‘ida texnik stansiyalarning optimal joylashuv masalasi muhim o‘rin tutadi. Texnik stansiyalar lokomotivlarga xizmat ko‘rsatish va ularni ta’mirlash ishlarini bajarishni ta’minlaydi, bu esa yo‘lovchi va yuk tashishlarni bajarishning to‘htovsizligini ta’minlaydi. Texnik stansiyalarning joylashuvini tanlashda tortish yelkasining uzunligi, ya’ni lokomotivga texnik xizmat ko‘rsatmagan holda, yurishi mumkin bo‘lgan masofa, muhim omillardan biri hisoblanadi. Ushbu ishning asosiy maqsadi, lokomotivlarning tortish yelkasini hisobga ologan holda, texnik stansiyalarning optimal joylashuviga ta’sir etadiganomillarni taxlil qilishdir.&nbsp; Ushbu tadqiqot ishida buzilishlar davriyligi, lokomotiv turlari, marshrutlarning masofasi, xizmat ko‘rsatishning harajatlari va poezdlar harakati jadvallari kabi parametrlari ko‘rib chiqilgan. Ushbu ma’lumotlar asosida temir yo‘l tarmog‘i bo‘ylab texnik stansiyalarni joylashtirishda ratsional nuqtalarini aniqlashning matematik modeli taklif etilgan. Ushbu taklif etilayotgan model lokomotivlarni muddatdan ziyod to‘htab turishini minimallashtirish va texnik xizmat ko‘rsatishga sarflanadigan vaqtni qisqartirish bo‘yicha optimallashtirish usullarini qo‘llanilishini&nbsp; o‘z ichiga oladi. Shunidek bunday yechimlarni joriy etilishidan va foydalanishning harajatlari bilan birga tizimning unumdorligini olinadigan iqtisodiy samaradorlikni taxlili qilinadi.&nbsp; Ushbu tadqiqot logistik sxemalarni ishlab chiqishda va infratuzilmani yangilashda temir yo‘l kompaniyalari uchun unumli bo‘lishi mumkin va tashishlarni ishonchliligini oshiradi, shuningdek kelajakda lokomotivlardan foydalanishda samaradorlikni oshirish mumkin.</p> Samandar Sattorov, Shuxrat Saidivaliyev, Ramazon Bozorov, Muqaddas Tashmatova Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/96 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500 Temir yo‘l yer polotnosi qiyaliklarini mustahkamlashning konstruktiv-texnologik va tashkiliy yechimlarini tanlash https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/107 <p>Ushbu maqolada suv bosadigan temir yo‘l yer polotnosi qiyaliklarini mustahkamlash variantlari ko‘tarmaning pastki qismida ishonchli tirgaklarni o‘rnatish va yo‘l yoqasiga tutash hududda geopanjarani mahkamlash, shuningdek geopanjara ostida noto‘qima geotekstil materiallaridan tayyorlangan himoya qatlamini hosil qilish, suv bosadigan hududda va yo‘l yuqori qismini turli xil to‘ldirgich materiallar bilan kombinatsiyalangan texnologiyalarni qo‘llash usullari yoritilgan.</p> <p>Shunindek&nbsp; suv bosmaydigan temir yo‘l yer polotnosi qiyaliklarini mustahkamlashda yechim qabul qilish, balandligi uch metrdan katta qiyaliklarda esa geopanjarani qiyalik chekkasidan yo‘l yoqasiga chiqarib tashlash bo‘yicha tavsiyalar, shuningdek bir vaqtning o‘zida yo‘l qiyaligini mustahkamlash yo‘llari yoritilgan.</p> <p>Yer polotnosi qiyaliklarini mustahkamlash konstruksiyasining turi mustahkamlash ishlari uchun mahalliy materiallar mavjudligini hisobga olgan holda, ko‘tarma (o‘yma) qiyaligi gruntining fizik-mexanik xususiyatlariga va ko‘tarma (o‘yma) asosining gruntiga, ob-havo va iqlim sharoitlariga, suv ko‘tarilishinig gidrologik rejimiga, geometrik parametrlari (balandligi, qiyalik joylashish nisbati kattaligi)ga qarab tanlash usullari keltirilgan.</p> Sherzod Tadjibayev, Nodir Begmatov Copyright (c) https://jot.tstu.uz/index.php/jot-journal/article/view/107 Пн, 31 мар 2025 00:00:00 +0500