Belgilangan yuklarni hisobga olgan holda koʻprik tayanchlarning  umumiy modelining chekli elementlarga yaqinlashtirish.  Qoʻyilgan vazifalarni hal qilish uchun “Lira-Sapr” dasturiy ta’minot majmuasi tomonidan taqdim etilgan imkoniyatlarni tahlil qilish

Farxod Abduqadirov; Temurbek Xasanov

doi:10.56143/2181-2438-2025-1-98-102

Farxod Abduqadirov Toshkent davlat transport universiteti
Temurbek Xasanov Toshkent davlat transport universiteti

DOI: https://doi.org/10.56143/2181-2438-2025-1-98-102

Ключевые слова: tayanch, matematik model, Lira-sapr, chekli elementlar, fazoviy-sterjen,fazoviy-blok, konstruksiyani optimallashtish, mustahkamlik, barqarorlik, statik tahlil, dinamik tahlil

Аннотация

Ushbu maqola statik va dinamik ta'sirlar, shuningdek, harorat deformatsiyalari kabi turli xil yuklarni hisobga olgan holda ko'prik tayanchlarining umumiy modelini yaqinlashtirish uchun chekli elementlar usulini o'rganadi. Ushbu muammoni hal qilish uchun biz turli xil jismoniy ta'sirlarni hisobga olgan holda tuzilmalarni modellashtirish va tahlil qilish uchun keng imkoniyatlarni taqdim etadigan "Lira-SAPR" zamonaviy dasturiy paketidan foydalanamiz. Dasturiy ta'minot nafaqat materiallarning mexanik xususiyatlarini, balki elementlarning shakli va hajmi kabi geometrik xususiyatlarni ham hisobga olgan holda ko'prik tayanchlarining aniq modellarini yaratishga imkon beradi.Lira-SAPRni qo'llashning o'ziga xos xususiyatlari yuk parametrlarini aniq sozlash va tashqi omillarning strukturaga ta'sirini, shu jumladan seysmik, shamol va operatsion yuklarni hisobga olish qobiliyatini o'z ichiga oladi. Paket shuningdek, statik va dinamik tahlilni o'z ichiga olgan har xil turdagi vazifalarni, shuningdek, strukturaviy elementlarning mustahkamligi va barqarorligini tekshirishni qo'llab-quvvatlaydi.Cheklangan elementlardan foydalanish murakkab geometriyani oddiy elementlarga bo'lish imkonini beradi, bu esa dizaynni hisoblash va optimallashtirishni sezilarli darajada osonlashtiradi. Natijada, ko'prik tayanchlarini modellashtirish uchun Lira-SAPR dan foydalanish tahlilning yuqori aniqligini ta'minlaydi, ko'prik konstruktsiyalarining xavfsizligi va mustahkamligini oshiradi.

Литература

[1] ШНҚ 2.05.03-12 «Кўприклар ва қувурлар» Ўзбекистон Республикаси “Давархитектқурилиш”, Тошкент ш., 2012 й., 418 бет.
[2] Клованич С.Ф. Метод конечных элементов в нелинейных задачах инженерной механики/ Клованич С.Ф- Запорожие: Издательство журнала “Свiт геотехнiки”,2009.-400с.
[3] Мадатян С.А. Арматура железобетонных конструкций.- Москва.: Воентехлит, 2000. 256 с.
[4] Карпов В. И., Коробейников А. В. Математические модели задач строительного профиля и численные методы их исследования.- М.: СПб., 1999.
[5] Пунин АЛ. Эстетические проблемы мостостроения: история и современность // Вестник мостостроения № 3, 1998, с.5-12.
[6] David V. Hutton, Pullman W. A. Fundamentals of finite element analysis. New York: The McGraw-Hill companies, 2004.
[7] Synge J. L. The hypercircle in mathematical physics. London: Cambridge University Press, 1957.
[8] Topkaya С, E. B. Williamson. Development of computational software for analysis of curved girders under construction load // Computer & Structure 81, 2003.
[9] Абдукадиров Ф.Э. Компьютерная реализация расчета эстакада–ригеля на стойки с применением ANSYS // “Experimental and theoretical research in modern science” K
[10] Шермухамедов У.З. Гашение продольных сейсмических колебаний опор балочных мостов с сейсмоизолирующими опорными частями / Ташкент: Издательство «Соmplex Print», 2020. – 260 стр.