Energetikada raqamlashtirish modellari va tendentsiyalari - xalqaro tajriba asosida tahlil

Jaxongir Maxmudov

doi:10.56143/jot-journal.v2i2.306

Jaxongir Maxmudov Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti

DOI: https://doi.org/10.56143/jot-journal.v2i2.306

Ключевые слова: raqamli energetika, sunʼiy intellekt, Smart Grid, Big Data, AI, SCADA, IoT, Blockchain, xalqaro tajriba, energetika transformatsiyasi

Аннотация

Ushbu maqolada xalqaro tajribalar asosida energetika sohasini raqamlashtirish modellari tahlil qilingan. Hozirgi zamonda raqamlashtirish nafaqat energetik infratuzilmani samarali boshqarishga, balki barqaror rivojlanish, energiya tejash, uglerod chiqindilarini kamaytirish va isteʼmolchilar ehtiyojlariga tezkor javob berish imkoniyatini ham yaratadi. Yevropa Ittifoqi, АQSh, Xitoy va Yaponiya misolida Smart Grid, Big Data, AI, IoT, Blockchain va Digital Twin texnologiyalarining energetikadagi qoʼllanilishi tahlil etilgan. Har bir mamlakatdagi modellarning afzalliklari va oʼzgacha jihatlari koʼrsatilgan. Tadqiqot natijalari raqamlashtirishning energetik tizimlarda samaradorlikni oshirish, taʼminot barqarorligini taʼminlash, resurslarni tejash va isteʼmolchilar bilan interaktiv aloqalarni yaxshilashda muhim ahamiyat kasb etishini koʼrsatdi. Shuningdek, Oʼzbekiston uchun tavsiyalar – integratsiyalashgan tizimlar, isteʼmolchi markazlashuvi, sunʼiy intellekt va Big Data asosida boshqaruvni shakllantirish zarurligi asoslab berilgan.

Литература

[1] Ю.Туровец, Л. Проскурякова, А. Страдубцова, В. Бьянко. “Зеленая” цифровая трансформация в электроэнергетике //ФОРСАЙТ, Москва, 2021., Том 15, №3. стр.35-51.
[2] А.Е. Мозохин, В.Н. Шведенко. Анализ направлений развития цифровизации отчественных и зарубежных энергетических систем // Научно-технический вестник информационных технологий, механики и оптики, Университет ИТМО, Москва, 2019., Том 19, №4. стр.657-672.
[3] J.N. Fayzullaev. Raqamli iqtisodiyot tushunchasining mohiyati boʼyicha ilmiy yondashuvlar tahlili. Iqtisod va Moliya / Ekonomika i Finansы 2022, 1(149).
[4] Zhang, Y., Wang, L., & Sun, H. (2020) Smart grid technologies and applications: A review. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 134, 110202. https://doi.org/10.1016/j.rser.2020.110202
[5] Gungor, V. C., Sahin, D., Kocak, T., et al. (2013) Smart grid technologies: Communication technologies and standards. IEEE Transactions on Industrial Informatics, 7(4), 529–539. https://doi.org/10.1109/TII.2011.2166794
[6] Liu, Y., Fan, R., & Chen, Y. (2018). Big Data in smart grids: A review. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 81, 1484–1494. https://doi.org/10.1016/j.rser.2017.05.133
[7] Mohassel, R. R., Fung, A., Mohammadi, F., & Raahemifar, K. (2014). A survey on advanced metering infrastructure. International Journal of Electrical Power & Energy Systems, 63, 473–484. https://doi.org/10.1016/j.ijepes.2014.06.005
[8] Crosbie, T., & Vyas, H. (2021). Digitalization and electricity demand: A comprehensive review. Energy Reports, 7, 2359–2371. https://doi.org/10.1016/j.egyr.2021.04.013
[9] Fang, X., Misra, S., Xue, G., & Yang, D. (2012). Smart grid – The new and improved power grid: A survey. IEEE Communications Surveys & Tutorials, 14(4), 944–980. https://doi.org/10.1109/SURV.2011.101911.00087
[10] Zhou, K., Fu, C., & Yang, S. (2016). Big Data driven smart energy management: From big data to big insights. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 56, 215–225. https://doi.org/10.1016/j.rser.2015.11.050